آثار لفظ و کلام

آثار لفظ و کلام
یکی از اهداف ما در تحقیق و تألیف کتاب – فرهنگ نام و اسماء هم نام – که تا کنون بالغ بر ۱۲ نوبت بچاپ رسیده، همانا برطرف نمودن آثار وضعی اسم های نامأنوس، بی مسما و بدون انرژی مثبت بوده است. …

زیرا افراد در نامگذری خودشان دخیل نبوده و اختیاری نداشته اند. همانطوری که در تولد خود اختیار نداشته اند.
شرح این بیت از مولوی در مثنوی معنوی، در باره ی نامها والقاب و..، است که مرحوم اسماعیل انقروی(۱۰۴۱ ق) در شرح کبیر خود چنین آورده است:
لفظها و نامها چون دامهاست – لفظ شیرین ریگ آب عمر ماست
یعنی کلمات و اسمها مانند دامها می باشند: بسیاری از نامها بسیار به ظاهر شریف و عالی است اما معنا به منزله دام و فریب است: مثلاً بعضی از اشخاص را امیر و یا خود شیر و دلیر و یا این که حاکم مدبر می نامند: و برخی را نیر با لقبهای : صلاح الدین و معین الدین و مصلح الدین ملقب می سازند . برای مردم کودن و احمن این نامها دام است زیرا اشخاصی که با اسامی مذکور نامیده شده اند، کودنها و احمقها ذوات آنها را مانند اسامیشان قیاس میکنند ، در حالیکه این گونه اشخاص اسم با مسما ندارند: مسمای اینها بااسمشان مطابقت ندارد.
کذلک کلمات نیز بهمین منوال است، چون خیلی الفاظ بظاهر بشکل عبارات فصیح و استعارات لطیف و جامع صناعات شعری و اصطلاحات بدیعی می باشند اما از معنا بهره ای ندارند واو صناعاتشان بیشتر باشد. پس این قبیل سخنان بر فحوای آیه کریمه :«… کَسَرابٍ بِقِیعَهٍ یَحْسَبُهُ الظَّمْانُ ماءً …» (نور: ۳۹)-مثل سراب قبع(سرابی که ظاهر می شود و سپس مخفی می گردد) می باشند.
به همین جهت می فرمایند :کلام لطیف و شیرین ریگ عمر ماست.
حاصل مطلب : همان که ریگ آب را بخود جذب میکند و ضایع می کند ، الفاظ و عبارات به ظاهر شیرین نیز آب عمر ما را بدانسان ضایع میکند.
می شود گفت: مطلقاً علوم مربوط به الفاظ ضایع کننده ی عمر انسان است.