آقای علی نجف زاده، مدرس دانشگاه و نویسنده کتاب «کنسو لگری ها، مستخدمان و مستشاران خارجی در مشهد» در صفحه 673 کتابش چنین آورده است : ….
« حضور آلمان ها در مشهد به اواخر دوره قاجار بازمی گردد. آن ها از چند سال قبل از جنگ جهانی اول تا پیروزی انقلاب اسلامی حضور فعال و موثری در این شهرداشتند. آلمان ها برخلاف قدرت های استعماری روس و بریتانیا بیشتر در مشهد حضور فنی داشتند. متخصصان آلمانی در زمینه های پزشکی و فنی نقش مهمی در پیشرفت مشهد در دوره پهلوی ایفا کردند و خدمات ماندگاری از خود به یادگار گذاشتند.
ستوان اسکارنیدرمایریکی از مهمترین و اولین آلمان هایی است که در 13 که 1913م . همراه با یک اتریشی به نام دکتر ارنست دیتز وارد مشهد شد. آنها ادعا می کردند به منظور مطالعات زمین شناسی، باستان شناسی، مردم شناسی و تاریخی به شمال ایران سفر کرده اند و عازم سیستان می باشند. دو ماه بعد آنان هنوز در مشهد به سر می بردند. سایکس آنان را به طرقبه دعوت کرد و در آنجا نیدرمایرگفت موفق شده با لباس مبدل وارد صحن ممنوعه حرم شود. این کاشفان به راه خود رفتند ولی اموالشان در حوالی ترشیز به سرقت رفت و والی خراسان غرامت اموال مسروقه نیدرمایر را پرداخت چون نایب الحکومه محلی در این قضیه دست داشت ولی آلات و ادوات نقشه کشی از میان رفته بود(وین، 1383، 302). نیدرمایر چند سال بعد هنگام بازگشت از افغانستان در مسیرش از مشهد عبورکرد و به شناخت و آگاهی اش از این شهر اشاره کرده است.
ورود اولین اتومبیل به مشهد توسط آلمان ها
یک سال پس از سفر نیدرمایر، آلمان ها اولین اتومبیل را در 26 صفر 1332 ق./ بهمن 1292 ش. وارد مشهد کردند و مشهدی ها را با هیبت و هیکل اتومبیل آشنا نمودند. طبق گزارش روزنامه نوبهار یک اتومبیلاز راه تهران وارد مشهد شد. « این اول اتومبیلی بود که به خراسان آمد و مقدم آن را باید محترم شمرد، زیرا شمایل میمون اتومبیل دلیل هیکل مقدس ماشین های بخاری و ترن های زیبنده است و می توانیم امیدوار باشیم که ان شا الله بزودی از همین راه راه آهن به طرف ما نزدیک شود. صاحب اتومبیل دکتور پوزین آلمانی نماینده فابریک (لوسیس – برونینک) در شهر با هویت آلمانی بود . این اتومبیل از انزلی به رشت، قزوین و از آن جا به همدان، اصفهان، شیراز، کرمانشاه، عراق و تهران سفر کرده و از تهران هم به مشهد آمد.
طول مسافرت اتومبیل از تهران تا به مشهد نوزده روز بود ولی حساب پیمایش راه و حرکت اتومبیل کلاً در تمام این مدت مسافت 42 ساعت بود. دکتر پوزین می گفت: من تمام راه های ایران را با اتومبیل طی کرده ام. بهتر از راه شریف اباد که تازه تعمیر شده راهی صاف و قابل تحسین در ایران ندیدم . پوزین پس از یک ماه توقف از راه تربت و ترشیز به میان لوط زده و به کرمان رفت و از آنجا به یزد و از یزد به اصفهان و از آنجا به بغداد رفت ». ماموریت دکتر پوزین در ظاهر راجع به امور تجارتی بود ولی سفرهای پوزین در ایران را باید در ارتباط مستقیم با برنامه آلمان ها در جنگ جهانی اول جستجو کرد، زیرا از ذی قعده 1332 ق . تحرکات آلمان ها، عثمانی ها، روس ها و انگلیسی ها علیرغم اعلام بی طرفی ایران شروع شده بود. سفرهای دکتر پوزین به عنوان یک جهانگرد نیز احتمالاً برنامه جمع آوری اطلاعات از راههای ایران، فردی به نام دکتر پوزین آلمانی هنوز در ایران بود و نقش سیاسی قابل توجهی ایفا نمود و کنسولگری آلمان و شهبندری ترکیه را در اصفهان و کاشان تأسیس کرد».
ورود اتومبیل به مشهد در سطح گسترده
آری ! در صفحه 279 و 280 -کتاب مذکور نیزآمده است :« ورود اتومبیل در سطح گسترده به مشهد یکی دیگر از پیامدهای جنگ اول بود که در این زمان توسط انگلیسی ها اتفاق افتاد. آلمانی ها و روس ها 5 سال قبل اولین بار در سال 1292 ش . اتومبیل را وارد این شهر کرده بودند ولی با ورود انگلیسی ها تعداد بیشتری اتومبیل از نوع باری و سواری روانه مشهد شد. انگلیس ها از طریق سیستان و قاینات با اتومبیل وارد شهر شدند. طبق گزارشی از 6 آبان 1297 ش . سه اتومبیل متعلق به سپاهیان انگلیس از طرف تربت به مشهد وارد شدند(بهار، شماره 21، سال دوم،2). برای استفاده مالسون در مشهد یک ماشین هُپ موبیل با کمک مقدار زیادی طناب و الوار و یک راننده ماهر از مسیر تربت حیدریه عبور داده و سپس انگلیس ها در این مسیر شروع به راه سازی کردند(دیکسون 1391، 89) تا اتومبیل ها بتوانند مسیر تربت به مشهد را بپیمایند.
تأسیس پارک حمل و نقل در مشهد توسط انگلیسی ها
نیروهای انگلیسی که از سیستان به مشهد می آمدند یک پارک حمل و نقل تأسیس کردند و آن را جایگزین حمل با کاروان های شتر نمودند( الیس،1372، 66) . با این اقدام یک سرویس بارکسی موتوری از نوشکی به بیرجند و مشهد درست شد و باعث سرعت حمل و نقل در مسیر هندوستان – مشهد گردید. این سرویس حمل و نقل بیشتر به جابجایی نظامی و انتقال مهمات و خوار بار برای سربازان پرداخت. برنامه این سرویس بدین گونه بود که از بیرجند هر دوشنبه هفته ای یک بار با کاروان وانت فورد به مشهد انجام می گرفت و شنبه به مقصد می رسید و سپس روز دوشنبه از مشهد برمی گشت . سه کاروان در این سرویس مشغول به کار بودند(دیکسون، 191، 105) . علاوه بر وانت فورد اتومبیل هوپ موبیل واکسل در این مسیر فعالیت می کردند. تردد این ماسین ها باعث شد علاوه بر مسائل نظامی، تجار نیز به فکر حمل و نقل موتوری بیفتند و کنسولگری بریتانیا در مشهد در این زمینه به آنان کمک می کرد. در پایان جنگ جهانی اول برادران گُوان با یک هیأت از هند به مشهد آمدند تا امکان بر قرار یک سرویس موتوری تجاری با کامیون ها ی بازرگانی را در شرق ایران بررسی کنند و سرهنگ دوم هاتچینسون، معاون دستیار مدیر حمل و نقل موتوری در شرق ایران را به یک کاروان موتوری منظم کارا تبدیل کند (پیشین، 126، 187)»