رقه به رقت گل به قدمت تاریخ

رقه به رقت گل به قدمت تاریخ؛ اولین کتاب تاریخی ،جغرافیایی، اجتماعی در باره ی «رقه» کهن روستایی از توابع شهرستان بشرویه در استان خراسان جنوبی، …..

این اثر به قلم ؛پژوهشگری پر تلاش و محققی مدقق بنام ؛آقای جواد قاسمی زاده به رشته تحریر درآمده و نوبت اول آن توسط انتشارات قاف مشهد الرضا(ع) در سال 1394 با قیمت 10000 هزار تومان منتشر گردیده و در حال حاضر در نمایشگاه تهران راهرو 15 غرفه 29 عرضه میشود.
عناوین مطالب و پیشگفتار کتاب مزید اطلاع علاقه مندان بدین شرح است :

فهرست مطالب
پیشگفتار …………………………………………………………………………………………………………………….. 6
مقدّمه……………………………………………………………………………………………………………………………. 6
سپاسگزاری…………………………………………………………………………………………………………………….. 7
بخش اوّل:کلیّات جغرافیای طبیعی رقّه
موقعیّت، حدود و وسعت…………………………………………………………………………………………….. 8
زمین‏شناسی و توپوگرافی…………………………………………………………………………………………… 10
اقلیم (آب و هوا)
درجة حرارت………………………………………………………………………………………………………….. 11
نزولات جوّی………………………………………………………………………………………………………….. 11
منابع آبی…………………………………………………………………………………………………………………………….. 12
منابع آب‏های سطحی……………………………………………………………………………………………………. 12
منابع آب‏های زیرزمینی…………………………………………………………………………………………………. 13
کوه‏ها…………………………………………………………………………………………………………………………………… 13
پوشش گیاهی…………………………………………………………………………………………………………………………. 15
زندگی جانوری………………………………………………………………………………………………………………………. 16
بخش دوم جغرافیای تاریخی و ابنیه
رقّه در لغت…………………………………………………………………………………………………………………………… 16
تعاریف………………………………………………………………………………………………………………………………… 18
سیری در تاریخ رقّه (سابقة تاریخی)………………………………………………………………………………………….. 19
ولایت قهستان……………………………………………………………………………………………………………………… 25
هجوم حسنی‏ها…………………………………………………………………………………………………………………….. 26
آثار باستانی رقّه……………………………………………………………………………………………………………………… 28
مسجد جامع………………………………………………………………………………………………………………………………29
قِلاع
قلعة دختر……………………………………………………………………………………………………………………… 32
قلعة گازرگاه………………………………………………………………………………………………………………… 31
قلعة خان……………………………………………………………………………………………………………………… 32
قلعة هلاکو…………………………………………………………………………………………………………………… 32
قلعة حسن آباد………………………………………………………………………………………………………………. 32
قلعة هوگند…………………………………………………………………………………………………………………… 32
آسیا‏ها ی تاریخی……………………………………………………………………………………………………….. 35
سایر آثار……………………………………………………………………………………………………………………… 37
خانة فروغ نصیرایی………………………………………………………………………………………………………… 37
مزارها (امامزادگان)……………………………………………………………………………………………………………… 38
امامزاده هوگند…………………………………………………………………………………………………………….. 38
امامزاده مجد……………………………………………………………………………………………………………….. 41
بزرگان، رجال و مفاخر…………………………………………………………………………………………………………… 44
ميرزا عبدالحسين فيض علي‏شاه……………………………………………………………………………………….. 44
نورعلی‏شاه ……………………………………………………………………………………………………………………. 45
احمد بن ابراهیم بن احمد بن عبدالله الرقّی النّیشابوری…………………………………………………………… 47
محمّدعلي بن محمّدرضا رقّي توني اصفهاني………………………………………………………………………. 47
محمّد رضا بن عزیزالله تونی ……………………………………………………………………………………………. 47
ابواسحاق، ابراهیم بن احمد مُوَلَّد بغدادی رقّی…………………………………………………………………….. 47
کربلایی شیخ رجبعلی کریمی……………………………………………………………………………………………..48
حاج محمّد فروغ نصیرایی………………………………………………………………………………………………….49
حاج علی اشرف………………………………………………………………………………………………………………50
حبیب الله مشفق ثانی…………………………………………………………………………………………………………52
شهدای 8 سال دفاع مقدّس………………………………………………………………………………………………..53

بخش سوم: جغرافیای انسانی
جغرافیای جمعیّت………………………………………………………………………………………………………………….. 55
ترکیب جنسی جمعیّت………………………………………………………………………………………………………59
وضعیّت سواد………………………………………………………………………………………………………………….60
عناصر فرهنگی و مذهبی……………………………………………………………………………………………………………60
پراکندگی مدارس…………………………………………………………………………………………………………………..60
مدرسة راهنمایی………………………………………………………………………………………………………….. 61
دبستان پسرانه………………………………………………………………………………………………………………. 61
دبستان دخترانه……………………………………………………………………………………………………………… 62
کتابخانة روستایی…………………………………………………………………………………………………………….62
کانون فرهنگی الغدیر…………………………………………………………………………………………………….. 62
اردوگاه تربیتی امام سجّاد (ع)………………………………………………………………………………………….. 62
پراکندگی مساجد و تکایا………………………………………………………………………………………………….63
مسجد امیرالمؤمنین(ع)………………………………………………………………………………………………..63
مهدیّه رقّه…………………………………………………………………………………………………………………63
عباسیّه رقّه……………………………………………………………………………………………………………….64
حسینیّة رقّه……………………………………………………………………………………………………………….65
هیأت جان نثاران علیّ بن موسی الرّضاعلیه‌السلام رقّه‏ای‏های مقیم مشهد…………………………………………66
حسینیّۀ آقای سماواتی…………………………………………………………………………………………………67
دیگر مساجد رقّه……………………………………………………………………………………………………….67
امکانات بهداشتی- درمانی…………………………………………………………………………………………………………68
ویژگی‏های فرهنگی رقّه……………………………………………………………………………………………………………..68
آداب و رسوم (عید نوروز، خواستگاری و عروسی، شب نشینی، درخواست باران و…..)……………….68
گویش و لهجه ……………………………………………………………………………………………………………….72
ضرب‏المثل‏ها …………………………………………………………………………………………………………………..75
بازی‏ها و سرگرمی‏ها………………………………………………………………………………………………………….77
دوبیتی‏های عامیانه……………………………………………………………………………………………………………78
مراسم عزاداری در ماه‏های محرّم و صفر……………………………………………………………………………..80
شبیه‏خوانی و مراسم بنی‏اسد………………………………………………………………………………………………81
عناصر روستایی قدیمی……………………………………………………………………………………………………………..81
آب انبارها………………………………………………………………………………………………………………………81
حوض‌ها…………………………………………………………………………………………………………………….. 83
پایاب‏ها……………………………………………………………………………………………………………………….. 84
محلّه‌ها، باغ‏های مشهور و مکان‏های خاص……………………………………………………………………………………85
طرح هادی رقّه…………………………………………………………………………………………………………………………88
شیوة آبیاری و قنات‏های رقّه……………………………………………………………………………………………………….89
بخش سوم: جغرافیای اقتصادی
کشاورزی………………………………………………………………………………………………………………………………..91
دامداری…………………………………………………………………………………………………………………………………..95
مشاغل و صنایع دستی………………………………………………………………………………………………………………..96
کرباس بافی………………………………………………………………………………………………………………………..96
قالی بافی…………………………………………………………………………………………………………………………. 96
نجّاری(درودگری)……………………………………………………………………………………………………………..98
سپندی……………………………………………………………………………………………………………………………….98
سبد بافی…………………………………………………………………………………………………………………………….99

بخش پنجم: ضمائم
فرجام سخن و چند پیشنهاد………………………………………………………………………………………………………………….100
علل عقب ماندگی……………………………………………………………………………………………………………………………..100
آلبوم تصاویر و اسناد………………………………………………………………………………………………………………………….102
فهرست اماکن و اعلام جغرافیایی…………………………………………………………………………………………………………102
منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………………………………………….104

پيشگفتار
به‏ ‏نام کسی کافرید از عدم به انسان عطا کرد فکر و قلم
امروز داشتن اطّلاع و آگاهی یکی از ابزارهای پیشرفت جامعه است. آگاهی از تاریخ و جغرافیای شهرها و روستاها بویژه برای افراد هر منطقه بسیار مفید و تاثیرگذار است و همه افراد تمایل دارند از گذشتة خود و منطقه‏ای که در آن زندگی می‏کنند، آگاهی داشته باشند ولی چون گردآوری اطلاعات، دربارة هر منطقه به داشتن منایعی از گذشته و افرادی مشتاق برای گردآوری آن نیاز دارد، کاری بسیار مشکل و وقت‏گیر ولی شیرین و به یادماندنی است. اگر همة وقایع و حوادث گذشته را به‏خوبی و بدون هیچ‏گونه کم و کاستی حتّی جزئی‏ترین مطالب را نویسندگان، کاتبان و سفرنامه نویسان در زمان خود به نگارش در می‏آوردند، امروز وضع گذشتة هر منطقه‏ بسیار روشن‏تر بود و با استناد به آن منابع، بسیاری از ناگفته‏ها گفته می‏شد.
هدف از این پژوهش شناخت زادگاهم؛ یعنی «رقّه» است که نه تنها برای خودم بلکه برای همشهریانم گذشته روشن گردد. اگر به اطّلاعات همة افراد اهل یا ساکن رقّه توجّه نماییم همة آنان اذعان می‏دارند که رقّه قدمتی بسیار زیاد دارد و حتّی براین باورند که از بشرویه بیشتر قدمت دارد ولی منبعی مستند در مورد رقّه و سابقة تاریخی آن وجود ندارد. البتّه کم و بیش منابع و پایان نامه‏هایی در مورد بشرویه و دیگر مناطق مجاور گردآوری شده ولی برای این روستا که قدمتی بیش از هزار سال دارد، هنوز کاری اساسی انجام نشده است. این مسئله باعث شد تا به فکر گردآوری منابع گذشته و شرح وضع کنونی رقّه بیفتم. ابتدا فکر می‏‏کردم به سهولت و در مدّت کوتاهی می‏توانم این کار را انجام دهم، ولی وقتی وارد میدان تحقیق و پژوهش در این منطقه شدم موضوع را بسیار وسیع‏تر از آنچه تصوّر می‏کردم، دیدم چرا که برای پی بردن به سال‏های دور و نزدیک باید مراحل سختی را پشت سرگذاشت. باید کاغذ و قلم و دوربین را برداشت و از زوایای پنهان و آشکار آثار به‏جا مانده یادداشت برداری و عکس برداری کرد، باید به پای صحبت‏ها و درد دل‌های پر راز و رمز سالخوردگان و پیران نشست و از خرمن تجربه آن‏ها بهره گرفت و نکته نکته حرف‏های آن‌ها را یادداشت کرد و نوشت. البتّه این اثر حتماً با نواقصی همراه می باشد که از تمامی خوانندگان و هموطنان عزیز و تمامی محققّان و پژوهشگران صمیمانه می‏خواهم تا با سعة صدر تمامی معایب و کاستی‏ها را گوشزد نمایند تا چراغ راهی برای جبران آن در آینده باشد.