علی باقرزاده شاعر شهیر مشهدی متخلص به «بقا» در سن ۸۷ سالگی درگذشت.
به مناسبت درگذشت استاد حاج علی باقرزاده«بقا»، حضرت حجت الاسلام حاج سید ناصر حسینی میبدی از دوستان دیرینه مرحوم«بقا» و استاد قهرمان و دیگرشعرای خراسانی ، پیام تسلیت زیرا مزیّن به دل نوشته ای موزون در سوگ این بزرگ مرد حوزه شعر و ادب پارسی برای این سایت ارسال نمودند که آن با گزیده ای از دیگر پیامهایی که در خبرگزاری ها منتشر شده آورده ایم:…
باکمال تأسف خبردار شدم یگانه ى أدب استاد على باقرزاده ” بقا ” امشب دار فانى را وداع گفته و روح سرکش عاشقش از کالبد تن پرواز نمود این غزل فى البداهه در سوگ آن عزیز که در خراسان افتخار حضورش را داشتم سروده شد.
————
قصه‌ى هجران
————
قصه ى هجران تو از چشم گریان مى چکد – داغ ماتم از دل و جانم به دامان مى چکد
خون دل خوردم چنین اشک فراقى دم به دم – چون نمک بر زخم گونه پاى کوبان مى چکد
موج شورابى چنین سرکش کجا دیده کسى – سر به توفان داده از دریاى عصیان مى چکد
پیرهن از داغ هجران تو پاره کرده ام- سیل خون و اشک دیده از گریبان مى چکد
از سرشکم غبطه دارد ابر پاییز و بهار- تا به روى گونه ام یاقوت عریان مى چکد
مست میناى تو بودم دیده را یارى نما – نوحه ى نوحم ز روحم شوق توفان مى چکد
گرچه ” درویشى ” تهى دستم ولیکن بى ” بقا ” – نرگسى دارم از آن عقد سلیمان مى چکد
——————————-
مشهد مقدس ١٩ / ٩ / ١٣٩۵ ساعت ٢ و ۴۵ دقیقه ى بامداد
سید ناصر حسینى میبدى ن . م . درویش
***
پیام تسلیت رهبر انقلاب در پی درگذشت شاعر فرزانه و شیرین‌سخن آقای حاج علی آقا باقرزاده متخلص به «بقا»
بسم الله الرّحمن الرّحیم
خبر تأثرانگیز درگذشت دوست دیرین و شاعر فرزانه آقای حاج علی آقا باقرزاده متخلص به «بقا» را دریافت کردم. ایشان شاعری شیرین سخن و انسانی نیک‌اندیش و رفیقی با صفا بود، با طبعی روان و شعری متضمن نکات اخلاقی و اجتماعی و مجالستی دلنشین و رفتاری بزرگوارانه و سرشار از ادب و صمیمیّت، قطعاتی از شعر او در شمار آثار برجسته‌ی شعر معاصر است که نام او را در دفتر شعر کشور ماندگار خواهد کرد. به فرزندان و خاندان گرامی ایشان تسلیت میگویم و رحمت و مغفرت الهی را برای وی مسألت میکنم.
سیّدعلی خامنه‌ای
۲۰/ آذر/۱۳۹۵
***
حاج علی باقرزاده شاعر پیشکسوت خراسانی بعدازظهر پنجشنبه ۱۸ آذرماه ۱۳۹۵ دار فانی را وداع گفت
جلیل فخرایی از آشنایان مرحوم باقرزاده با اعلام این خبر به خبرنگار ایسنا گفت: استاد باقرزاده متخلص به «بقا» بعدازظهر امروز (پنجشنبه) حین صرف ناهار دچار ایست قلبی شد و پس از انتقال به بیمارستان جوادالائمه (ع) مشهد درگذشت.
به گفته او قرار است پیکر این شاعر پیشکسوت، روز شنبه ۲۰ آذر۱۳۹۵ ساعت ۱۰ صبح تشییع و در مقبره‌الشعرای توس به خاک سپرده شود..
به گزارش ایسنا، حاج علی باقرزاده در ۱۱ تیرماه سال ۱۳۰۸ در مشهد متولد شد و پس از فوت پدر با وجود علاقه زیاد به تحصیل مجبور شد برای اداره خانواده ترک تحصیل کند و در همان حجره پدر به کار تجارت چای بپردازد. او در مواقع تعطیلی تجارتخانه یا شب‌ها مدتی را صرف تعلیم زبان انگلیسی در کلاس‌های ایران و انگلیس و مدتی نیز برای آموختن زبان عربی به مهدیه حاجی عابدزاده می رفت..
باقرزاده در سال ۱۳۳۰ ازدواج کرد که حاصل آن دو دختر و سه پسر هستند که همگی دارای تحصیلات عالیه‌اند.
از جمله اساتید و مربیان وی که در بدو جوانی جهت آموختن زبان انگلیسی و عربی و برخی تعلیمات دیگر از حضور آنان بهره‌مند می‌شد، می‌توان به حاج آقا عابدزاده، استاد محمدتقی ادیب نیشابوری، حاج شیخ علی‌اکبر نوغانی و دکتر رسا نام برد.
مرحوم باقرزاده، اوایل انقلاب از طرف استاندار وقت خراسان جهت اداره اتاق بازرگانی و صنایع این استان انتخاب شد و در سال‌های ۵۸ و ۵۹ این مسئولیت را عهده‌دار بود. پس از مدتی دفتر وزارت از او تقاضای عضویت در هیات امنای دانشگاه را کرد که بر این اساس، به عضویت هیات امنا در آمد و در این مدت به تاسیس هیات خیریه خوابگاه‌سازان پرداخت. اولین برنامه این هیات، تاسیس خوابگاهی برای ۵۰۰ دانشجوی دختر بود. همچنین از مایملک خود زمینی هزار متری را جهت ساخت خوابگاهی برای متاهلین اختصاص داد و آن را نیز به کمک پسران خود در قالب ۶۰ آپارتمان به اتمام رساند.
از دیگر کارهای او، ساخت دو مدرسه ابتدایی و راهنمایی در روستای «علاقه» بود. همچنین ساخت دبستان و دبیرستانی به نام همسرش در منطقه ۵ مشهد و وقف کتابخانه ۳۰۰۰ جلدی خود به آستان قدس رضوی در کارنامه او ثبت شده است.
حاج علی باقرزاده به مطالعه علاقه فراوانی داشت و ۵۰ سال را بیشتر از روزی ۲ تا ۳ ساعت مطالعه می‌کرد. او با اساتید و بزرگان زیادی از جمله: دکتر یوسفی، دکتر خدیوجم، استاد احمد گلچین معانی و استاد محمدرضا حکیمی، استاد دکتر حسین رزمجو، حجت الاسلام حاج سیّد ناصر حسینی میبدی متخلص به «درویش» مراوده داشت. باقرزاده همچنین با دانشمندان و اساتیدی از جمله امیری فیروزکوهی، مجتبی مینویی، سعید نفیسی، استاد جلال‌الدین همایی، مرحوم جمال‌زاده، دکتر رجایی، دکتر فیاض و شادروان محمود فرخ، معاشرت و مصاحبت داشته است.
از او بیش از ۲۰ مقاله در مجلات و انتشارات مختلف به چاپ رسیده است. همچنین در جلساتی به نام ایران‌شناسی که به همت ایرج افشار تشکیل می‌شد و از خارج و داخل کشور در آن شرکت می‌کردند، سخنرانی‌هایی داشت و مقالاتی ارائه داده بود.
اشعار او در قالب جرایدی مثل یغما، وجید، مشکوه و مجله فرهنگ و آموزش و پرورش و نیز برخی کتب درسی چاپ شده است و برخی از آنها نیز به زبان انگلیسی ترجمه شده است. همچنین چندین کتاب به نام‌های لطیفه‌ها در باب حاضر جوابی‌های شاعران، تراز یزدی در باب زندگی عبدالوهاب تراز، ده مقاله در کتاب سال مشهد، چهل حدیث که ترجمه منظوم چهل حدیث رضوی است که در کتاب سال مشهد چاپ شد، نسیمی از دیار خراسان که گزیده اشعار اوست و در سال ۱۳۶۵ کتاب سال مشهد شده است، یاد مادر شامل برترین آثار اندیشمندان درباره مادر در سال ۱۳۷۲، زلال بقا که دیوان شعر است، سفری به مسکو و سن پترزبورگ به همراهی دکتر رزمجو در سال ۱۳۷۹، سیر آفاق در باب سفر به کشورهای آسیا و اروپا و آفریقا و آمریکا و بزم محبت در مدایح و مراثی و کلمات ائمه اطهار (ع) تالیف کرده است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز ششم شهریور سال ۱۳۹۲ پیامی به مناسبت همایش نکوداشت این شاعر پیشکسوت صادر فرمودند که در بخشی از آن آمده بود: «نکوداشت ادیب و شاعر ارجمند جناب علی باقرزاده (بقا) ادای حق شعر و ادب و پاسداشت حرمت و کرامت انسان والایی است که همواره حرمت و کرامت شعر و شاعری را پاس‌داشته و زبان گویا و طبع روان را جز به راه نیکی و راستی به کار نگرفته است. این دوست دیرین و شفیق، یکی از بازماندگان کم‌شمار مجموعه‌ای از شاعران چیره‌دستی است که در برهه‌ای از زمان، مشهد را کانون شعرِ سرآمد و ممتازِ دوران خود ساخته و زبان شعردوستان و شعرشناسان را به تحسین و تکریم جایگاه ادبی خویش گشوده بودند. قطعه‌های بقا همچون قطعه‌هایی از دیبای رنگین و خوش‌نگار در انبوه غزل و قصیده ممتاز آن دوران مشهد، جلوه‌ای ویژه و چشم و دل‌نواز داشت، با امید که همچنان پایدار و ماندگار باشد».
در پی درگذشت علی باقرزاده متخلص به «بقا» از شعرای پیشکسوت مشهد، مصطفی محدثی خراسانی از شاعران و نویسندگان کشور یادداشتی نگاشته و در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است:
درگذشت استاد علی باقرزاده درحقیقت رقم خوردن آخرین صفحه شعرخراسان در قرن اخیر و در ادامه مجد و شکوه تاریخی‌اش بود.
اگر ملک الشعرای بهار آخرین درخت تناور شعر شکوهمند خراسان با هیمنه تاریخی‌اش باشد، نسلی که پس از او همچنان توانستند آن هیمنه و شکوه شعر خراسان را آینه‌گردانی کنند عبارتند از: محمد قهرمان، احمد کمالپور، مهدی اخوان ثالث، غلامرضا قدسی، ذبیح‌الله صاحبکار، محمدرضا شفیعی کدکنی و علی باقرزاده «بقا».
ویژگی‌هایی چون: دانش و بینش عمیق، مشرب و منش معرفتی برخاسته از فرهنگ و ادب فارسی، تواضع و فروتنی، حضور فعال و مستمر و تاثیرگذار در انجمن های ادبی که عمدتا خود بنیانگدارش بود، شاگردپروری و انفاق تجربه و علم، ترجیح ندادن هیچ مقام و موقعیتی بر شعر و بسیاری فضیلت‌های دیگر، وجوه مشترک شخصیت و زندگی این هفت شاعر بزرگ سده اخیر خراسان است.
دوتن از این جمع، یعنی مهدی اخوان ثالث و محمدرضا شفیعی کدکنی پس از بالیدن و به ثمر نشستن، چند دهه پیش از خراسان کوچیدند و مقیم تهران شدند و همان مسیر را درسطحی وسیع‌تر پی گرفتند و به شهرتی ملی‌تر رسیدند که البته بیش از اینها را نیز سزاوار بودند اما پنج تن دیگر یعنی، محمد قهرمان، احمد کمالپور، غلامرضا قدسی، ذبیح‌الله صاحبکار و علی باقرزاده در خراسان ماندند و در سرزمین مادری این سیر و سلوک را پی گرفتند، اما آن رفاقت و عهد اخوت بین این هفت تن در تمامی فراز و فرودها، و هجر و وصل‌ها و حذر و سفرها پایدار و استوار ماند.
وقتی از این منظر یعنی عهد اخوت و وفا زندگی و خاطرات شفاهی و مکتوب این هفت تن که بطور مستقیم افتخار شاگردی تمامی‌شان را داشته‌ام، مرور میکنم، می‌بینم که نام ادیب و فرزانه ارجمند دیگری در کنار این هفت تن هست که این جمع برخاسته از جوار بارگاه ملکوتی علی بن موسی (ع) را به عدد نورانی هشت می‌رساند و آن نام رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای است.
اخوان و شفیعی چند دهه پیش به تهران آمدند و جمع شش نفره باقی مانده در مشهد، پرچمداران شعر او جمع اند و ارجمند روزگار شدند و جهت دهنده مسیر فضیلت و روشنی و خرد در شعر و ادب خراسان.
شب گذشته شاعر ارجمند خراسانی جناب «محمد نیک» که از دوستان نزدیک این پیش‌کسوتان‌اند وقتی با تاثر فراوان خبر درگذشت استاد باقرزاده را به من دادند، از قول استاد باقرزاده این گونه نقل کردند:
«چند سال پیش که استاد صاحبکار و قهرمان در قید حیات بودند، مقام معظم رهبری شعری سروده بودند که با این ابیات شروع می شد»:
گذشت عمر و به دل یاد دوستان باقی‌ست – شکست ساغر و آن نشئه همچنان باقی‌ست
به جز کمال ز یاران انجمن ما را – همین بقا و سهی ماند و قهرمان باقی‌ست
چندی پیش که«آقا» به مشهد تشریف آورده بودند و خدمت ایشان مشرف شدم، به آقا گفتم؛ اجازه می‌دهید شعر شما را به تناسب روز تغییر دهم؟ و این بیت را خدمتشان خواندم:
کمال رفت، سهی رفت و قهرمان هم رفت- همین بقا ز رفیقان آن زمان باقی‌ست
تمام رفقای آن زمان همه رفته‌اند و تنها من مانده‌ام و در این شرایط احساس غربت میکنم و این شعر مرحوم فرخ را هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنم که می‌گفت:
کم کم اندر شهر خود احساس غربت میکنم- بس که یارانم سفر کردند و تنها مانده ام
برای روح استاد علی باقرزاده، علو درجات آرزو میکنم و این دوبیت شاعر شهیر خراسانی دوست ارجمندم استاد امیر برزگر خراسانی را که شب گذشته به مناسبت درگذشت استاد باقرزاده سروده‌اند حسن ختام این سطور قرار می‌دهم:
آخرین بازمانده از نسل شاعران کهن‌سرا هم رفت- آنکه ابن‌یمین ثانی بود یعنی استاد ما «بقا» هم رفت
گر بدانم کسی نمی‌رنجد در چنین روزگار وانفسا-با تمام وجود میگویم، بهترین بنده خدا هم رفت