حمد و سپاس خداوندی را که مرا توفیق داد تا به احیا کتاب (اعجب العجائب، اغرب الغرائب) پرداخته ، و در این فرصت نیز، به معرفی این چهره ی ادبی بپردازم…..
سیّدکمال الدین مرتضویان«فارسانی» فرزند آقا سیّد جواد شهرکردی متخلص به فارسانی (اصل ایشان از سادات پاقلعه اصفهان است) در سال 1291 خورشیدی در قریه فارسان از ناحیه میزدج چهار محال بختیاری اصفهان متولد شده، اندکی در مکاتب قدیم درس خوانده بعداً از روی اجبار وارد کسب و کار شده لکن غریزه ذاتی و فطرت اولیه، او را به سمت علم و دانش رهبری کرده ،اوقات بیکاری خود را به مطالعه کتب گذارنیده و در این را رنج ها برده و مشقت ها تحمل نموده ،چندین سال در شرکت نفت سابق استخدام شده و تا فروردین 1331 ش در انجا مشغول کار بود و و از آن پس مستعفی شده در اصفهان ساکن و دیدار دوستان به جمال ایشان روشن و رفقا از محضر ایشان کامیاب می شدند . فارسانی ، در سال ۱۳۵۴ خورشیدی در تهران بدرود حیات گفت و در قطعه ی ۱۰،ردیف ۶۶،شماره ۵۴،آرامستان بهشت زهرا تهران بخاک سپرده شد. روحش شاد و یادش گرامی باد.
فارسانی کتب چندی تألیف نموده و برخی از آنها را به طبع رسانیده از آن جمله :
1- دوبیت های فارسانی
2- اندرزهای فارسانی
3- امثال و واژه های محلی
4- اعجب العجائب، اغرب الغرائب
5- مضار مکفیات در سه جلد
6- رباعیات فارسانی
7- زن و مار
8- گفتار بزرگان منثور در 5 جلد
9- گفتار بزرگان منظوم در 5 جلد
10- پول و پُز و پارتی
11- جواهر النوادر در 5 جلد
12- گلچین فارسانی
13- فکاهیات فارسانی در 5 جلد
14- زن و خنده
15- استاد شیطان
16- طبیعت آدم کش یا عزرائیل مجاز
17- خفتگان
18- زشت و زیبای اصفهان و اصفهانیان
19- عجائب
20- خطر نظر
21- زن و شیشه
22- دانستنی ها
23- فلسفه¬ی زورکی
24- سخنرانی های فارسانی
25- الف و نقطه
26- تاریخ ام الفساد در سه جلد
27- تاریخ شعرای ایران و غیره
از خصوصیات این شاعر و نویسنده، مخالفت او با جنس لطیف است که چندین کتاب در باره ی آنها و حمله به اخلاق و رفتار آنان نگاشته و آنها را عموماً بد و فا سد پنداشته و حال آن که حق ان نبود که خوب و بدی قائل می شد و از برای آنها سرحدی معین می نمود در هر صورت مطالب راجع به زن است و این کتاب گنجایش بحث در این قبیل مسائل را ندارد . از اشعار اوست:
ای جوان نوش خود شرنک مکن – روز صلحت بدل به جنگ مکن
گیسوی خانمت به هر رنگی است – به دگر گونه اش تو رنگ مکن
گر تقاضا کند از او مپذیر- گوش برجنس شوخ و شنک مکن
از دو رنگیش گ بدت آمد – بشنو سوی او درنگ مکن
موی بور آخر آورد بوری – نام نیکت بدل به ننگ مکن
برگرفته از تذکره شعرای معاصر اصفهان ،سید مصلح الدین مهدوی شهریوره 1334 (صص 344 -346 ) که تحت شماره 5813025 –ت 865 م 62 /1فا8 کتابخانه تخصصی ادبیات ،کتابخانه آستانقدس رضوی موجود است.
او بالقوه همه زنان را فاسد و شیطان خطاب کرده یعنى مادر خودش از جنس شیطان بوده پس نتیجه مى گیریم که این یک حرامزاده شیطانى بوده است.
بااین گونه موارد نباید احساسی برخورد کرد، چه بسا در کنار نگاه منفی او به زن ، چندین ویژگی مثبت هم داشته باشد