فرق اصطلاح «اَعیان» و «اَعیانی»

هوالواقف
سلسله مباحث عقد وقف و نهاد موقوفه
یادداشت‌های آقای عبدالرضا امیرشیبانی «نویسنده‌ی کتاب (سیمای وقف) و مدیرکل بازنشسته‌ی اداره اوقاف و امور خیریه خراسان»
«یادداشت(۵) روز چهارشنبه مورّخ ۱۳۹۹/۱۲/۱۲»
فرق اصطلاح «اَعیان» و «اَعیانی»

واژه‌ی «اَعیان» جمه مُکَسَرِ واژه ی «عَین» است. یعنی، «عَین ها». به طوری که؛ پیش از این، گفته شد. اَموال، چه؛ مال منقول و چه مال ثابت، و غیرمنقول، باشد. دارای ذات، اصل، هیئت و جِرم و ابعادی است که با چشم، قابلِ دیدن است و با واحدهای اندازگیر، قابل سنجش، می بادش. یعنی ؛ در شمار «مَوزونات» (قابل وزن شدن)، «مقدارات» (قابل شمارش بودن)، «مذروعات» (به ذَرع ، متر و هکتار) و… در آمدن)، «مُکَیّلات»، (به کیل و پیمانه، در آمدن)، قرار دارند.
به چنین، «مال عینی»، «مال عینی»، «عَین خارجی» می‌گویند. که به «اَعیانِ خارجیه» آنها راجمع، می‌بندند. بنا براین؛ زمین، از هر نوع، که باشد. و «عَرصه» نیز که در اصطلاح، زمینِ مَملوکی است که توسط انسان، عین های دیگری که به هر یک از آنها اعیانی، می‌گویند؛ بر روی آن، ایجاد، شده است. و هریک از آن‌ها یک «مال عینی» مستقلی است. مانند زمین بیاض، که تبدیلِ به عرصه شده است. هریک، «مال عینی» است.
«اَعیانی» که منسوبِ به «عَین» است و با منسوب شده، مفرد می‌شود و میتوان آن را به اعیانی‌ها جمع بست. عبارت از نوع، عین خارجی دیگری است که انسان، بر روی عرصه، ساخته یا ایجاد، کرده است. مانند: درختان، دیوار، استخر، و هر نوع ساختمان، و تأسیسات غیر منقول، دیگر. در این صورت؛ یک مال عینی داریم که ممکن است؛ عین آن، ملک شخص دیگری باشد. مانند عرصه‌های وقفی، که عین آن ها متعّلقِ به شخص حقوقی نهاد موقوفه‌ای است و حقّ منفعت، از طریق عقد اجاره، به مالک عینِ اعیانی، تملیک شده است. پس؛ در این جا با دو عین، مواجه هستیم یکی عین عرصه و دیگر عین اعیانی. که باید عرصه و اعیانی، بر آنها اطلاق کنیم. و در مقابل «عین»، «منفعت» و در مقابل «اَعیان»، «منافع» را به کار بریم.
با این ترتیب، به کار بردن «عرصه و اَعیان» اشتباه است و «عرصه و اَعیانی» درست، می باشد. قانون مدنی به جای اعیانی، از «اَبنیه و اشجار» استفاده کرده است.

عزیزان پرسش‌ها، نظرات و پیشنهادهای خود رابا آیدی تلگرام @anisgh ارسال فرمائید.