سخن را با این کلامِ الهی آغاز میکنم که فرموده : « الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَياةَ لِيَبْلُوَکُمْ أَيُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ »
همان كه مرگ و زندگى را پديد آورد تا شما را بيازمايد كه كدامتان نيكوكارتريد، و اوست ارجمند آمرزنده…..
آن چه از این آیه ی شریفه استنباط می شود این که: موت؛ حیات ابدی است که قبل از حیات دنیوی آفریده شده است .
البته در باره ی مرگ و حیات تا کنون نویسندگان غیر مسلمان و علمای مسلمان و شیعه کتابهای بسیاری نوشته اند و هرکدام به نوبه ی خود مرگ و حیات را شرح و تفسیر نموده اند .
اکنون به کلامِ گُهر بارِ مولای متقیان و امیرِ مؤمنان حضرت علی/ علیه السلام / توسل می جویم که فرمودند :
«ضَعْ فَخْرَکَ، وَ احْطُطْ کِبْرَکَ، وَ اذْکُرْ قَبْرَکَ. » ]فخرفروشی راکناربگذار،تکبروخودبزرگ بينی رارهاکن وبه ياد مرگتْ یا گورت باش.[
نازِ خود بگذار و کِبر از سَر برآر قَبرِ خود پیوسته در خاطر سپار
و سپس در کلام عالم آل محمد (ص)، ولی نعمتمان حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا / علیه السلام/ دقت می کنیم که ازحضرتش از وحشتناکترین لحظاتِ زندگانیِ انسان سئوال می شود؛آن حضرت می فرمایند:
«إنّ أوحَشَ ما يَكونُ هذا الخَلقُ في ثَلاثَةِ مَواطِنَ: يَومَ يُولَدُ ويَخرُجُ مِن بَطنِ اُمَّةِ فيَرَى الدُّنيا، ويَومَ يَموتُ فيُعايِنُ الآخِرَةَ وأهلَها، ويَومَ يُبعَثُ فيَرى أحكاماً لَم يَرَها في دارِ الدُّنيا.»
و حضرت امام رضا/عليه السلام/ فرمودهاند: وحشتناكترين زمان برايِ افرادِ بشر در سه جاست:
روزي كه متولّد ميشوند و از شكم مادرشان بيرون ميآيند و دنيا را ميبينند.
روزي كه ميميرند و آخرت و اهلِ آخرت را ميبينند.
روزي كه برانگيخته ميشود و احكامي را ميبيند كه در دار دنيا نديده است.
حال این سئوال مطرح می شود که وقتی مرگ و زندگی در یَدِ قدرت لایزال الهی است ؛
-آیا من و شما به عنوان یکی از مخلوقات خداوند حق داریم برای کسانی که دین و مذهب و مرام و ما را قبول ندارند ، از درگاه الهی تقاضای مرگ کنیم ؟!
-آیا تا کنون سراغ داریم یک نفر بر اثر نفرین و طلب مرگ کردن من وشما از دار دنیا رفته باشد ؟
-آیا بهتر نیست آموزه های دینی که بدان اشاره شد را سرلوحه ی کارمان قرار دهیم، ازتکبر و خود بزرگ بینی بپرهیزیم، و لحظات وحشتناک مرگ را به یاد داشته باشیم، و باورکنیم؛
– دیروز قدرت نزد دیگران بود، امروز قدرت در دست ماست، و فردا نزد دیگری است.
و باور کنیم و یقین داشته باشیم که حق تعالی زندگی دنیا را بازیچه ای بیش نمی داند :
«اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِينَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَيْنَکُمْ وَ تَکاثُرٌ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ کَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْکُفَّارَ نَباتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَراهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَکُونُ حُطاماً وَ فِي الْآخِرَةِ عَذابٌ شَدِيدٌ وَ مَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوانٌ وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ مَتاعُ الْغُرُورِ»
بدانيد كه زندگى دنيا، در حقيقت، بازى و سرگرمى و آرايش و فخرفروشى شما به يكديگر و فزونجويى در اموال و فرزندان است. [مثَل آنها] چون مثَل بارانى است كه كشاورزان را رستنى آن [باران] به شگفتى اندازد، سپس [آن كشت] خشك شود و آن را زرد بينى، آنگاه خاشاك شود. و در آخرت [دنيا پرستان را] عذابى سخت است و [مؤمنان را] از جانب خدا آمرزش و خشنودى است، و زندگانى دنيا جز كالاى فريبنده نيست.
و باور کنیم و بدانیم و یقین داشته باشیم که خداوند هرکس را بخواهد، قادر است، مؤمن کند و یا کافر باقی بماند :
« وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَهُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لکِنْ يُدْخِلُ مَنْ يَشاءُ فِي رَحْمَتِهِ وَ الظَّالِمُونَ ما لَهُمْ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ»
و اگر خدا می خواست (و در ازل صلاح نظام عالم می دانست)تمام خلایق (مؤمن و کافر) را به قهر یک فرقه (مؤمن) قرار می داد و لیکن (برای امتحان چنین نخواسته تا) هرکه را بخواهد به رحمت خود داخل کند و ستمکاران را هیچ یار و ناصری نباشد.
و بدانیم و باور داشته باشیم، اوست که نسبت به بندگانش مهربان است و هرکس را بخواهد(کافر و مومن) رزق و روزی می دهد. و می تواند با قطع روزی او را بمیراند، پس طلب مرگ کردن کاری بیهوده و عبس است.
« اللَّهُ لَطِيفٌ بِعِبادِهِ يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ وَ هُوَ الْقَوِيُّ الْعَزِيزُ ، مَنْ کانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ وَ مَنْ کانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ »
خدا نسبت به بندگانش مهربان است: هر كه را بخواهد روزى مىدهد و اوست نيرومند غالب. كسى كه كِشت آخرت بخواهد، براى وى در كِشتهاش مىافزاييم، و كسى كه كِشت اين دنيا را بخواهد به او از آن مىدهيم و[لى] در آخرت او را نصيبى نيست.
آری ! در این مبحث مطلب بسیار است، کوتاه سخن این که:
بیاییم از همین امروز شعار را به عمل تبدیل کنیم و در جهت تحبیب قلوب دیگران گام برداریم و در دل این و آن ایجاد محبت کنیم؛ نه این که تخم نفرت و خصومت و دشمنی بکاریم ؛ به جای طلب مرگ برای مخلوقات خدا؛کافر باشد، یا دشمن ما؛ از خداوند هدایت و اصلاح او را به راه راست الی الله طلب کنیم.
یقیناً خداوند این دعا را بهترمی پسندد و زودتر اجابت خواهد کرد، تا طلب مرگ و نیستی مخلوق خود را .
زیرا مرگ و حیات دست خداست:«هُوَ يُحْيِي وَ يُمِيتُ» اوستْ که زنده مىكند و مىميراند.