هوالواقف
سلسله مباحث عقد وقف و نهاد موقوفه
یادداشت‌های آقای عبدالرضا امیر شیبانی «نویسنده ی کتاب (سیمای وقف) و مدیرکل بازنشسته‌ی اداره اوقاف و امور خیریه خراسان »
«یادداشت(۲) روز شنبه مورّخ ۱۳۹۹/۱۲/۰۲»
واژه‌ی «عَین»، یعنی چه؟
واژه ی عَین، در زبان عرب، دارای چند معناست.
از جمله: ذات و اَصلِ، جَوهَر، گوهَر و حقیقت ِ هرچیزی.
که از این واژه‌ها در علوم گوناگون، به عنوان اصطلاح خاصّ، استفاده شده است. ولی درلغت، به یک معنی است.
و در مقابل هریک، واژه ی مخالفی، به کار رفته است.
مانند: عَرَض، فَرع، بَدَل، میوه، ثَمَره، نماء، محصول، عائد یا عائده، منفعت و اِنتفاع، که وابسته به عین، است؛ و از آن حاصل، می‌شود.
مانند: خورشید و آفتاب. چشمه و آب. درخت و میوه، و هر نوع مال دیگری که دارای دو وجه است: یکی عین، که همان ذات و اصل آن است. وبه اَعیان و عُیون، جمع بسته می‌شود.
درزبان فارسی، به اشخاص برجسته و معروف، اَعیان و اَشراف، گفته میشده است. به این جهت که؛ در میان مردم، آشکار و چشمگیر، بوده‌اند.
عین مال، چیشت؟ باید توجه داشت که در جا منظور ما از مال، مِلک است. یعنی مال مملوک. و هر مال و ملکی، عین، نیست. یعنی در حالی که ملک اشخاص است و مالیت، دارد و میان مردم، تبادل و معامله، می شود. مال عینی، عین المال، نیست. مانند حقّ سرقفلی، حقّ منفعت، حقّ انتفاع، حقّ کسب، پیشه و تجارت و حقوق غیر عینی دیگری که مالیت، دارد. ولی در عالم خارج، وجود عینی، ندارد. در مقابل اِصطلاح عِین، باید منفعت ، به کار رود که جمع آن‌ها «اَعیان» و «منافع» می‌شود. و نباید، در مقابل عرصه، که یک مال عینی است. اَعیان، که جمع عین است به کار بُرد. بلکه «عرصه» و «اعیانی» درست است.
عزیزان پرسش‌ها، نظرات و پیشنهادهای خود رابا آیدی تلگرام @anisgh ارسال فرمائید.