حروف ابجد و اعداد آن

در پی سئوالات مکرر بازدیدکنندگان محترم در مورد علم حروف و عدد ابجد و…، مقدمه ی بخش دوم کتاب« فرهنگ نام و اسما ء هم نام » را با شرح و توضیحات بیشتری برای آگاهی علاقه مندان می آوریم :….

هُوَ اللَّهُ الْخالِقُ الْبارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى يُسَبِّحُ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَکِيمُ .
چنان چه بخواهیم در باره ی فرهنگ مفاهیم ذکر؛ علم اعداد و حروف و ابجد و…، سخن بگوییم،باید چکیده ای از بالغ بریکصد کتابی که تا کنون در این باره به زبان عربی و فارسی و اردو،… چاپ و منتشر شده که بعضاً بصورت چاپ سنگی ویا نسخه ی خطی است آن ها را خلاصه می کردیم، که طبعاً در این کتاب نمی گنجد،اما به اختصار باید گفت:
ذکر وانواع آن:
« «ذکر» از نظر معنوی دو گونه است : ذکر اصغر – ذکر اکبر.
ذکر اصغر ؛عبادتی است که انسان را به مرحله ای می رساند که از کارهای زشت اجتناب کند.
ذکر اکبر؛ ذکر اکبرآن است که از عموم کارهای زشت تنفرّ ذاتی پیدا کند یعنی اصلاً به کارهای زشت رغبتی پیدا نکند، تنفرّ ذاتی از کارهای زشت وقتی است که مقام روحانی و معنوی انسان مقام ملکوتی باشد و در اعلی علّیّین سیرکند و از آن چه که مادون خلقت اولیه ی بشری است تنفرّ جوید. هنگامی که به این مقام رسید از کارهای برخلاف میل خدا و انسانیّت، خود به خود تنفّر ذاتی خواهد داشت.
جمع ذکر اذکار است یعنی تکرار اسماءالله،خداوند متعال هزار اسم دارد و اسم هزار یکم «اسم اعظم» و رمز و کلیدش به دست حضرت امیر المؤمنین (ع)، مانند کیمیا است وبه هرکس بخواهد عنایت می فرماید. اسمای جلالی خدا را نمی توان بدون مضاف به اشخاص خطاب کرد(مانند: الله،سبحان و…) اما اسمای جمالی را می توان بدون اضافه روی اشخاص نهاد(مانند: علی،عظیم،کریم،رحیم،رحمن،و..).
ذکر حقیقی یعنی یاد آوری خدا و همیشه به یاد خدا بودن در هر حالی که هستیم و اهمیت و مقام این حالت با لاتر از ذکر زبانی (تکرار اسماء الله) است.
«ذکر » از نظر عرفانی نیز دو نوع است «ذکر جلیّ» ،«ذکر خفیّ».
«ذکر خفیّ» با روح و قلب سرو کار داردیعنی به مرکز احساس و عاطفه و مرکز تعقّل، مرحله ی ابتدایی و پایین ذکر، همان لسانی است که متأسفانه گاهی همراه با ریا و تظاهر و منجر به شرک می شود، برخی از «ذکر گویان لسانی» برای جلب توجّه و حمایت و محبّت، به ویژه در مقابل دیگران تسبیح می چرخانند و زبان می جنبانند امّا قلب و روح آن ها خفته و غافل است.
«ذکرجلّی» گاهی انسان را تحت تأثیر نفس و شیطان، به چراگاه اَنعام می کشاند. خود انسان می فهمد که «ذکر جلّی» نباید در میان «انام الله» باشد. بهترین راه مبازه با چنین وسوسه ای همین کنر گذاشتن تسبح و اشتغال به ذکر قلب است. البتّه در خلوت می توان تسبیح داشت و ذکر لسانی هم در پی، امّا در «جَلوت»باید معکوس عمل نمود.باید ذکررا طوری بیان کنیم که جز عالم معنا و اتّصال،چیز دیگری نبینیم،وقتی ذکر «رحیم» را می گوییم جز صفت رحیمی او چیزی متذّکرنشویم. چرا به بچه دان و زهدان مادر،رَحم می گویند چون خداوند با مهربانی و صفت رحیمیت خود آن موضع را غرق در رحمت و نعمت نموده به گونه ای که هم مادر و هم بچه در تنعّم و رحمت وآسایش به سر می برند، طبیعت هم رَحم انسان و سرشار از رحمت ها و نعمت های الهی است. اماّ بشر آن را به فساد و نقمت می کشاند وآلوده می کند و از محور رحیمیت دور می سازد و خود را گرفتار می کند…. بنا براین «ذکر» یعنی تجسّم کنیم ویژگی ها و صفات جمالی و جلالی خداوند را و چیزی جز آن زیبایی ها و جلال و جبروتها نبینیم . وقتی «ذکر» به این پایه رسید،خداوند برای «ذاکر» در مبدأ رحمت و منتهای عظمتش،تجّلی و تبلور می یابد.
با «ذکر» یاد و تکرار هر اسمی از تجلّات صفات الهی ،نور در وجود آدمی می درخشد و در حقیت با هر ذکری انسان باید متخلّق به همن صفت گردد و پرتو آن، محیط را مشعشع سازد. و سطوت و صلابت یابد و این احساس را به خود و دیگران بازتابد.
حروف ابجد و اعداد آن
در کتاب جزوات میر داماد (قدّس سرّه ) در این حدیث نبوی آمده است:
( تعلموا اباجاد و تفسیرها ) و در جای دیگر حدیث کریم نبوی می فرماید:
یا علی! ویل لعام لا یعرف تفسیر ابجاد و ان علیا کان یعرف الفتین من حمعسق و نیز الابجد مرکوز فی لوح محفوظً و نیز الا عداد ارواح الحروف اشباح والعدد کاسنان الفتاح اذا نَقَصَت اوازدادت لا یفتح الباب و الزیاده علی العدد المطلوب اسراف و النقص منه اخلال..
مرحوم ابوالحسن حافظیان(رحمه الله علیه) در کتاب لوح محفوظ آورده است :
«الْأَسْماُءَ تُنزِلُ مِنَ السَّماءِ» بین حروف هم مثل سایر اشیاء رابطه و تناسب و اّنس و محبت است.
اذکار،تکرار اسماء الله است و سه حساب دارد(کبیر،متوسط،صغیر)واثرات آن ها هم به همان نسبت «کبیر»«متوسط»و« صغیر»است. در تمام «اذکار»، ابجد کبیر به کار می رود و اصولاً همه چیز بر روی اعداد است و اعداد هم طبیعت های مختلف دارند مانند آبی ، آتشی، بادی، خاکی و غیره.
«علم اعداد» از جمله اسرار علوم و معارف غریبه ی بشری است که منشاء آثار خارق عادت و مبدأ فعالیت روح انسان و مصدر بروز استعداد فطری اوست. این علم را انبیای عظام و حکمای بزرگ، تمهید و تأسیس کرده اند و در زمان های گذشته از سرمایه های گرانبهای بشری به شمار آمده است و براساس قانون توارث و وظیفه ی حفظ و ادای امانت علم ومعرفت، مربّیان و دانشمندان سَلَف،آن علوم اسرار را برمبنای میزان صحیح تعلیم و تربیت، به شایستگان و برگزیدگان از شاگردان خود تعلیم می دادند و دست به دست و سینه به سینه این امانت پر ارزش را به آیندگان می سپردند و بدین ترتیب حقایق و اسرار خود را از دستبرد طوفان حوادث دور داشتند، ودر صندوق مستحکم سینه ی اهل سِرّ نگهداری می کردند . و دائماً در امتداد سیر کاروان علم و معرفت، علوم و اسرار را در دست پیشتازان این کاروان قرار می دادند، و همیشه سرآمد دانشها و دانستنی ها ی بشر بوده اند، به طوری که می توان گفت بیشتر از آن چه که امروز در دست است سابقاً وجود و گسترش داشته که در اثر کوشش مردم بیدار و جستجوهای طاقت فرسای ملل و اقوام(خصوصاً مسلمین) سینه به سینه و دست به دست به دست ما رسیده است و در نتیجه ی تجربیات و وسایل و مشاهدات به این وضع در آمده و مورد استفاده ی عموم قرار گرفته است. از جمله ی ان علون شریفه،« علم اعداد و اوفاق» است که مبدأ آثار و نتایج روشن می باشد. شیخ الرئیس ابو علی سینا در اشارات؛ نمط دهم به نحو اکمل می گوید:«شکی نیست که این علم شریف، منشاء آثار عجیبه است» . برحسب اسراری که خداوند متعال در اعداد قرار داده است این علم مبدأ اثار شگفت آور می باشد و اطلاع برآن بابی از قدرت روحی بر انسان می گشاید.
بدین ترتیب شاید این سئوال مطرح شود که وقتی ذاکر؛ ذکری را تکرار می کند چه اتفاقی می افتد وچگونه مستجاب می شود؟ در این خصوص آورده اند:
فرشتگان، موکّل و تجسم ذکر اسماء الله:
اذکاری که مستجاب می شوند هریک دارای یک موکّل اند و با هر کلمه ای یک فرشته همراه است، اذکار که از قلب خارج می شود، هر کلمه اش یک فرشته تجسّم می یابد که هرکدام به نوبه ی خود آن کلمه را تکرار می کنند، ولی اذکاری که لقلقه ی لسان باشد هیچ گونه اثری ندارد. تسبیحات اربعه در موقع غیر نماز و ذکر صلوات و ذکر مهم و مؤثر «لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم» از مهمترین وآرامش بخش ترین اذکار است.هم چنین در دو وقت ذکر و عبادت خیلی مؤثر است، یکی بین الطلوعین و بهترین ذکر در این شرایط «ذکر خفّی» بهترین حالات ذکر است و همان گونه که بیان شد باید توسط استاد القا شود و اثرات خاصی دارد،(به استثنای ذکر هم نام که نیاز به استاد ندارد)دارنده ی ذکر نیز باید آن را جزء اسرارش بداند و برای کسی بازگو نکند، زیرا اثرش برای ابد از بین می رود و شخص هیچ وقت نمی تواند یک ذکر خفیّ دیگر هم بگیرد.
« ذکر خفیّ» حکم دوا را دارد و آن کس که او را می دهد، باید استاد و طبیب معنوی باشد تا بداند به هر کسی چه دوای مخصوصی بدهد، اثر ذکر هم بستگی به نظر استاد دارد ممکن است یک حرف معمولی را به عنوان ذکر بدهد و اثرات زیادی هم داشته باشد ذکر ممکن است در خواب به شخصی داده شود و یا دربیداری به او الهام شود. »
با توجه به آن چه گذشت توصیه میشود با مراجعه به کتاب « هزار و یک حدیث رضوی» تألیف مهدی قربانی، احادیث وارده از حضرت امام رضا (علیه السلام) را در باره ی خواص اسماء الحسنی مطالعه نموده، تا بیش از این با اسم اعظم و خواص اسماء الهی آشنا شوید.
شایان ذکر است کسانی که مایلند ذکر هم نام خود را»اسم اعظم؛ خاص و عام » بدانند می توانند : نوار بالای وب سایت – تماس باما – را مطالعه و با ایمیل در تماس باشند.