اشعار در شرح مدیریت کشورِ مصر
مدتی است در حال نگارشِ «تحریر مختصر تذکره الخطاطین» هستم و سعی دارم بیشتر اشعار آن را استخراج کنم تا در دسترس عموم قرار گیرد. زیرا این اشعار که اکثراً از شاعران قدیم، و بعضاَ بصورت قطعات و مرقعات خوشنویسی شده؛ بسیار جالب توجه است.
این شعر که در صفحه ۶۳۶ و ۶۳۷ کتاب تذکره الخطاطین در وصف حالِ وزرا و امرای دولت مصر حدوداً در سال ۱۲۵۰ هجری قمری بیان شده شباهت زیادی به شرایطِ حال در این کشور دارد. لذا مرور این شعر برای علاقه مندان به شعر و ادبیات خالی از لطف نیست.
صورت اشعار متن قطعه این است:
ای کار جهانی شده از کار تو مشکل
مشکل که رود نقش ستم های تو از دل
هستند ز بیدادِ تو ملکی همه در داد
تا چند به بیداد بود طبع تو مایل
معمول نگردد بجز از قاعدۀ ظلم
هرجا که شود شحنۀ فرمان تو عامل
حاصل نشد از سعی تو جز نام تفاوت
ای جمع تفاوت همه چون خرج تو باطل
دانی چه کسانند که در دورِ تو جمعند
جمعی همه تر دامن وقومی همه جاهل
از خای خیانت همه گردیده گران بار
وَزتای تصرّف چو زن حامله حامل
وَز طورِ تو جُورِ تو نمایان و تو در خواب
وَز خرجِ تو جمعی بستوه اند و تو غافل
هرچند که مشکل بود الزام تو لیکن
آسان بود از مرحمتِ خسرو باذل
دارای فریدون فر و یوسف رُخ و جم جاه
خاقان فلک قدر و ملک چتر و هما ظلّ
درملک جهان سایۀ الطافِ عمیمش
چون پرتو خورشید بحالِ همه شامل
شاها زِ ستمکاری عمّالِ ستمکار
شد مملکت بسی ضایع و عاطل
سی و دو وزیرند که در خدمتِ شاه اند
در دزدی و تقصیر و خیانت همه کامل
والسلام علی من التبع الهدی
مهدی قربانی «انیس الکتاب»
۵ اسفند ماه ۱۴۰۲